Yıllar geçtikçe büyüyen şehir. Hızla artan nüfus, gündelik ihtiyaçlar ve karşı konulamaz göç akışı. "Taşı toprağı altın" diye milyonlarca insanın akın ettiği medeniyetler şehri İstanbul'un günümüzdeki nüfusu ne kadar sizce? Haberimizde geçmişten günümüze İstanbul'un nüfusunu ele alacağız.
Dünyanın en eski şehirlerinden ve en eski medeniyetlerinden biri olan İstanbul, ülkemiz nezdinde en kalabalık, ekonomik ve kültürel açıdan en önemli bir şehirdir. İktisadi büyüklük açısından dünyada 34, nüfus açısından "belediye sınırları göz önüne alınarak" yapılan sıralamaya göre Avrupa'da birinci, dünyada ise Shanghai'dan sonra ikinci sırada yer alıyor. Kıtalararası bir kent olma özelliğinin yanında Avrupa'daki bölümüne Avrupa Yakası veya Rumeli Yakası, Asya'daki bölümüne ise Anadolu Yakası veya Asya Yakası denmektedir.
İstanbulun nüfusu kaç milyon?
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2013 yılı adrese dayalı nüfus sistemi sonuçlarına göre, Türkiye'nin en kalabalık 14 milyon 160 bin 467 nüfusuna sahip İstanbul'da en çok Sivaslılar yaşıyor. TÜİK'in verilerine göre Türkiye'de birçok ilin nüfusu göç sebebiyle düşerken, İstanbul'un nüfusu her geçen gün biraz daha yükseliyor. 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla İstanbul'un nüfusu 14 milyon 160 bin 467'ye ulaşırken, İstanbul'da yaşayanlar arasında 736 bin 542 kişi birinci sırada Sivaslılar, 548 bin 546 ile ikinci sırada Kastamonulular, 499 bin 782 ile Ordulular üçüncü sırada yer alıyor. İstanbul'da en az nüfusa sahip 8 bin 680 ile Burdurlular birinci sırada, 9 bin 263 kişi ile Hakkarililer ikinci sırada, 14 bin 281 ile Muğlalılar 3 sırada yer alıyor.
Gayri resmi rakamlarla İstanbul
Resmi rakamların yanı sıra İstanbul nüfusu ile ilgili şehir efsanesi muhtevasında pek çok gayri resmi rakamlarda mevcut. Resmi kaynaklarca doğrulanmayan rakamlara göre İstanbul'un bugünkü nüfusu tam olarak 17 Milyon olarak açıklanmış. Ancak TÜİK tarafından son olarak 28 Ocak tarihinde açıklanan Türkiye nüfus bilgilerine göre ülkenin nüfusu 75.6 milyon, İstanbul'un nüfusu ise 13.85 milyon olarak belirlendi. Hatta, 14 Şubat tarihinde yine TÜİK tarafından yayımlanan nüfus projeksiyonu raporuna göre 2023 yılında İstanbul'da yaşayacak olanların sayısı bile Erdoğan'ın telaffuz ettiği rakama ulaşmadı. Çünkü bu rapora göre o tarihte İstanbul'da 16.5 milyon kişinin yaşaması bekleniyor.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) hazırlamış olduğu 2013 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) Nüfus Sayımı Sonuçlarına göre İstanbul'un Toplam Nüfusu 14.160.467 kişidir. İstanbul'un 14'ü Anadolu Yakasında, 25'i Avrupa Yakasında olmak üzere toplam 39 ilçesi vardır. İstanbul'un 39 ilçesi nüfus sayısı bakımından 2013 yılı verilerine göre incelendiğinde en yüksek nüfusa sahip ilçesi Bağcılar, en az nüfusa sahip ilçesi de Adalar olmuştur.
Dünden bugüne İstanbul nüfusu
İstanbul'un kent makroformunun, plansız bir gelişme modeli ve hızlı nüfus artışının durdurulamaması gibi nedenlerden ötürü hızla büyümesi, kentin doğu-batı yönündeki lineer gelişiminin yanısıra artık kuzey yönünde de orman alanlarına doğru ilerlemesine sebep oluyor. İstanbul'un yasa dışı ve kontrolsüz gelişmesi temelde; kentin çekim gücünün ülke ve bölge ölçekli politikalarla dengelenememesine dayanmaktadır. İstanbul üzerinde oluşan aşırı talebin yerel yönetimlerce de karşılanamaması, kentin kontrolsüz bir biçimde büyümesi sonucunu doğurmuştur. Sürdürülebilir ve planlı gelişmenin önündeki en önemli engel olarak görülen söz konusu süreç bugün de devam etmekte olup; gerek ülke ölçekli, gerekse de bölge ölçekli dinamikler İstanbul'u şekillendirmektedir. İstanbul makroformunda özellikle 1950'ler ile birlikte önemli değişimler görülmektedir.
1950-1980 yılları arasında İstanbul'un gelişiminde etkin olan en önemli unsur sanayi alanları olmuştur. 1950'de 983.041 olan kent nüfusu, 10 yıl sonra 1.466.535'e ulaşmıştır. 1970-1975 döneminde Silivri ve Gebze sınırları arasında, merkezden 50 km. yarıçaplı bir yüzeye yayılmış bir yerleşim iken, bu sınırlar 1980'de 60 km yarıçapında bir alanı kapsar hale gelmiştir. Anılan sınırlar, batıda Tekirdağ İl ve doğuda Hereke İlçe sınırlarına dayanmıştır. 1990 dönemi: İstanbul'un son yıllarda gözlenen nüfus artışı ve buna doğrudan bağlantılı olarak yerleşme eğilimleri, kentin makroformunu belirleyen ana etmen olmuş ve yerleşim alanlarının dışa doğru yayılması ve saçaklanmasında, dönem başlangıcında oluşan karayolu ve ulaşım ağı yönlendirici olmuştur. 1990'lı yıllarda İstanbul'un nüfusu 6.629.431 olarak belirlenmiştir.
2000 dönemi: İstanbul bu dönem içinde de yayılma ve saçaklanma şeklinde gelişimini devam ettirmiştir. Gelişim yer yer su havzalarına, yer yer de orman alanlarına doğru yönelmiş ve kentin yaşam destek sistemlerini ciddi boyutlarda tehdit eden bir yapılaşma eğilimi içine girmiştir. Kent makroformunun şekillenmesinde en önemli etkenlerden biri ulaşım kararları olmuştur. 2000'li yıllarda ise İstanbul'un nüfusu 8.803.468 olarak belirlenmiştir.
Günümüz itibariyle İstanbul nüfusunun ilçelere göre dağılımı
| Adalar 16.166 Arnavutköy 215.531 Ataşehir 405.974 Avcılar 407.240 Bağcılar 752.250 Bahçelievler 602.931 Bakırköy 220.974 Başakşehir 333.047 Bayrampaşa 269.677 Beşiktaş 186.570 Beykoz 248.056 Beylikdüzü 244.760 Beyoğlu 245.219 Büyükçekmece 211.000 Çatalca 65.811 Çekmeköy 207.476 Esenler 461.621 Esenyurt 624.733 Eyüp 361.531 Fatih 425.875 | Gaziosmanpaşa 495.006 Güngören 306.854 Kadıköy 506.293 Kağıthane 428.755 Kartal 447.110 Küçükçekmece 740.090 Maltepe 471.059 Pendik 646.375 Sancaktepe 304.406 Sarıyer 335.598 Silivri 155.923 Sultanbeyli 309.347 Sultangazi 505.190 Şile 31.718 Şişli 274.420 Tuzla 208.807 Ümraniye 660.125 Üsküdar 534.636 Zeytinburnu 292.313 |
Yapılan araştırmalara göre İstanbul'da yaşayanların yaklaşık % 64,71'i (9.162.919) Avrupa Yakası; % 35,29'u da (4.997.548) Anadolu Yakasında yaşam sürmektedir. Şehrin nüfusu son 20 yılda 2 katına çıkmış ve işsizlik sebebi ile bir çok insan İstanbul'a göç ederek kontrolsüz bir gelişim sağlanmıştır. Şehir etrafında oluşturulan gecekondu mahalleler zamanla İstanbul'un şehri muhtevasını kaybetme noktasına getirmiş olsa da son dönemlerde yapılan çalışmalarla bunun önüne geçilmesi hedeflenmektedir...
