Birleşmiş Milletler'in (BM) beş daimi üyesi ve Almanya (5+1) ile İran arasında 18 gündür süren nükleer müzakereler her İki tarafında memnunlukla karşıladığı bir anlaşmayla son buldu.
Viyana’daki Birleşmiş Milletlere ait Austria Center binasında son toplantılarını yapan heyet nihayi kararlarını düzenledikleri bir basın toplantısıyla kamuoyuna açıkladılar.
ABD, Rusya, Çin, Fransa, İngiltere ve Almanya'nın İran ile uzlaştığı bu anlaşma 1979 yılında gerçekleştirilen İran İslam Devrimi’nin ardından batı ile ilk resmi yakınlaşma olarak da kayda geçti.
Ortadoğu'da önemli değişim potansiyeline sahip anlaşma kapsamında ABD, Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler'in İran'a uyguladığı yaptırımlar, Tahran'ın uzun vadeli olarak nükleer programını sınırlaması karşılığı kaldırılacak.
Anlaşmaya göre, İran Uranyum üretimini 19 bin düzeyinden 6,100 düzeyine düşürecek.
Santrifüj üretimini ise 10 tondan 300 kilograma düsürecek. BM müfettişleri İran’da belirlenen askeri tesislere kontrol amaçlı girebilecekler.
Buna karşılık, AB bankaları ve petrol ambargosu için kısıtlamalar bir ilk adım olarak kaldırılacak. Tahran daha fazla petrol ihraç edebilecek. İran devletinin yabancı hesaplarında dondurulmuş en az 100 milyar dolara erişimi sağlanacak.
Nükleer anlaşmayi İran in ihlal etmesi durumunda, İran'a karşı yaptırımlar 65 gün içinde tekrar yürürlüge girecek. Anlaşma gereği, İran'a karşı BM silah ambargosu önümüzdeki beş yıl süreyle muhafaza edilecek ve İran'ın füze programı ile ilgili yaptırımları sekiz yıl daha devam edecek.
5+1 ile İran arasındaki nükleer müzakerelere ek olarak bir mütabakat ve yol haritası resmen açıklandı. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) Genel Müdürü Yukiya Amano, İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi imzaladıkları mutabakat metnine göre aşağıdaki konusunda anlaşma sağlandı:
1. UAEK ve İran, bekleyen sorunları gidermek için ayrı bir düzenleme üzerinde anlaştılar. Üstlenilen Faaliyetler ve bazı sorunları ile ilgili bugüne kadar elde edilen sonuçları kamuoyuna şeffaf şekilde yansıtacaklar.
2. Birinci Maddede belirtildiği gibi İran 15 Ağustos 2015 tarihine kadar, IAEA tarafından istenilen bazı soruların cevabını belgeleri ile açıklamaları gerekecek.
3. İran'ın yazılı açıklamalar ve ilgili belgeleri aldıktan sonra, IAEA 15 Eylül 2015 bu bilgileri gözden geçirecek ve bu bilgilere ilişkin herhangi bir olası belirsizlikler olur ise İran‘a tekrar sorulara sunacak.
4. IAEA ayrı bir düzenleme içinde İran’ın denetim şeklini kabul etti ve belirsizlikleri kaldırmak için Tahran'da düzenlenecek teknik-uzman toplantıları ve bu toplantının bilgilerini, teknik önlemleri, ilgili herhangi bir olası belirsizlikleri İran’a soracak, denetleyecek.
5. İran ve IAEA Parchin'de bir konu ile ilgili ayrı düzenleme yapılması konusunda anlaştı.
6. Tüm faaliyetler, bütün geçmişteki ve şimdiki bekleyen sorunları çözme amaçlı, 15 Ekim 2015 ile tamamlanacak.
7. IAEA Genel Direktörü, bu yol haritasının uygulanmasına ilişkin Guvernörler Kurulu'na düzenli güncellemeler sağlayacak.
8. 15 Aralık 2015 itibariyle, Genel Müdür 2011 direktör Genel raporunun ekinde belirtildiği gibi Guvernörler, tüm geçmiş ve şimdiki seçkin sorunların çözümüne ilişkin nihai değerlendirmenin, Yönetim Kurulu İran ve Ajans arasındaki teknik toplantı raporunun verilmesi öncesinde organize edilecek.
9. IAEA Genel Direktörlüğü yazılı rapor ile, kapsamlı bir değerlendirmeyi İran‘a sunacak.
10. İşbirliği Çerçevesi ile uyumlu olarak IAEA, İran'ın güvenlik endişeleri içine almaya devam edecek.
Avrupa Birliği Yüksek Temsilcisi ve UAEK (Uluslararası Atom enerji Ajansı) Başkan Yardımcısı Federica Mogherini ve İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, 2 haftadır süren nükleer müzakerelerin sonucunu düzenledikleri bir basın toplantısıyla dünyaya duyurdu.
Basın toplantısında ilk söz alan Mogherini oldu. “Bugün tarihi bir gün.” diyerek sözlerine başlayan Mogherini, “Nihai anlaşmaya vardık. Cesaret, siyasi liderlik ve kararlılık ortak anlaşmayı mümkün kıldı. Viyana’da tüm taraflarca güven oluşturmaya bir adım atıldı. Hiç kimse bu anlaşmanın kolay olacağını düşünmüyordu. Zorlukları umutlarımızla aştık. Son 10 yılda zorlu bir müzakere süreci gerçekleştirdik. UAEK işbirliği için herkese teşekkür ederim.” İfadelerini kullandı.
Planın her iki tarafın çıkarına olduğunu belirten Mogherini, “Bu sadece anlaşma değil, iyi bir anlaşmadır” dedi.
İRAN’A YAPTIRIMLAR KALKACAK
Mogherini konuşmasının devamında şunları kaydetti:
“Biz AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi ve İran Dışişleri Bakanıyla beraber, 5+1 dışişleri bakanlarıyla Viyana’da bir araya geldik ve müzakereleri Lozan‘daki ana parametreler üzerine inşa ettik. Anlaşma her iki tarafta da olumlu karşılandı. İran konuya barışçıl yaklaştı. Anlaşmadan sonra bölgesel barışta büyük gelişmeler kaydedileceğini düşünüyoruz. İran hiçbir zaman nükleer silaha ulaşamayacaktır. Bunun karşılığında da BM ambargosu kaldırılacak. Ticaret, teknoloji, finans konularında uygulanan ambargo kaldırılacak. Taraflar arasındaki ortak eylem 2 ana konudan oluşacak ve bu belgeler çok detaylı. Her iki taraf da şeffaflık istedi. Dengeli ve tüm tarafların çıkarına bir anlaşma. BM bu anlaşmayı onaylayınca detayları açıklayacağız.” Dedi.
Ortak çabanın noktalanmadığını belirten Mogherini, sözlerini şöyle sürdürdü: “Mutabakat tamamıyla uygulanırsa 10 yıl süren kriz sona erecektir. Ortak çabamız henüz bitmedi bu çabayı birlikte sürdüreceğiz”
Mogherini ’den sonra söz alan İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif besmele çekerek başladığı konuşmasında, “Aynı metni ben de Farsca okuyacağım.“ dedi ve açıklamasını Farsça yaptı.
İRAN CUMHURBAŞKANI RUHANİ: ARTIK BAŞKA SORUNLARA ODAKLANABİLİRİZ
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, batılı ülkelerle vardıkları nükleer anlaşmayı, "Artık başka sorunlara odaklanabiliriz" sözleriyle karşıladı.
Anlaşma sonrasında bir açıklama yapan Rupani, 23 ay süren müzakereler sonrasında sonrası önemli bir dönüm noktasına ulaştıklarını vurguladı ve "Önemli bir sorunu geride bıraktık artık başka konulara odaklanabiliriz" dedi.
'ANLAŞMAYA BAĞLI KALACAĞIZ'
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, İran ile P5+1 ülkeleri arasında bugün varılan nükleer anlaşmaya bağlı kalacaklarını ifade etti. Ruhani, "Karşı taraf anlaşmaya bağlı kaldığı sürece biz de bağlı kalacağız" açıklamasında bulundu.
Ruhani, başkent Tahran'da düzenlediği basın toplantısında İran ile BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi ve Almanya (P5+1) arasında Viyana'da varılan nükleer anlaşmayı değerlendirdi.
“İRAN Asla atom bombası peşinde olmadı”
İran'ın atom bombası yapmak istemediğini söyleyen Ruhani: "Atom bombası yapımını liderimiz fetvasına göre haram bildiğimizi tüm dünya bilmeli. İster anlaşma olsun ister olmasın, ister anlaşma uygulansın ister uygulanmasın, İran asla atom bombası peşinde olmadı ve olmayacaktır" dedi.
RUHANİ Komşu ülkelere seslendi
Komşu ve bölge ülkelere seslenen İran Cumhurbaşkanı: "Siyonist İsrail rejimi ve İran halkının kötülüğünü isteyenlerin propagandasına sakın ola aldanmayın. İran'ın gücü daima sizin gücünüzdür. Bölgenin güvenliğini kendi güvenliğimiz olarak görürüz. İran'ın bilimsel olarak gelişmesi, komşularının menfaatine olacaktır. İran, bölge ülkelerine baskı yapma niyetinde olmadı ve olmayacaktır. Bölge ülkeleri ile ilişkilerimiz bugün yeni bir başlangıç yapmıştır" diye konuştu.
“Anlaşmayla atom bombası bahanesi son buldu”
Anlaşmayla birlikte İran'ı atom bombası peşinde olmakla suçlayarak bölge ülkelerine baskı ve sitem uygulayanların bahanesinin son bulduğunu kaydeden Ruhani: "Siyonist İsrail rejiminin, 23 ay boyunca yaptığı çabalar boşuna çıktı ve yenilgiye uğradı" ifadesini kullandı.
“Tüm hedeflerimize ulaştık”
Batıyla yürüttükleri nükleer müzakerelerden 4 ana hedefi aradıklarını kaydeden Cumhurbaşkanı Ruhani, "Nükleer çalışmalarımızın İran içinde yürütülebilmesi, uygulanan yaptırımların kaldırılması, BM Güvenlik Konseyi (BMGK) tarafından alınan kararların lağvedilmesi ve Tahran'ın nükleer programına ilişkin BMGK gönderilen dosyasının buradan çıkarılmasını" ülkesinin hedefleri olarak sıraladı.
Ruhani, bugünkü nükleer anlaşmayla tüm bu hedeflere ulaştıklarını belirtti.
ABD, Rusya, Çin, Fransa, İngiltere ve Almanya'nın İran ile uzlaştığı bu anlaşma 1979 yılında gerçekleştirilen İran İslam Devrimi’nin ardından batı ile ilk resmi yakınlaşma olarak da kayda geçti.
Ortadoğu'da önemli değişim potansiyeline sahip anlaşma kapsamında ABD, Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler'in İran'a uyguladığı yaptırımlar, Tahran'ın uzun vadeli olarak nükleer programını sınırlaması karşılığı kaldırılacak.
Anlaşmaya göre, İran Uranyum üretimini 19 bin düzeyinden 6,100 düzeyine düşürecek.
Santrifüj üretimini ise 10 tondan 300 kilograma düsürecek. BM müfettişleri İran’da belirlenen askeri tesislere kontrol amaçlı girebilecekler.
Buna karşılık, AB bankaları ve petrol ambargosu için kısıtlamalar bir ilk adım olarak kaldırılacak. Tahran daha fazla petrol ihraç edebilecek. İran devletinin yabancı hesaplarında dondurulmuş en az 100 milyar dolara erişimi sağlanacak.
Nükleer anlaşmayi İran in ihlal etmesi durumunda, İran'a karşı yaptırımlar 65 gün içinde tekrar yürürlüge girecek. Anlaşma gereği, İran'a karşı BM silah ambargosu önümüzdeki beş yıl süreyle muhafaza edilecek ve İran'ın füze programı ile ilgili yaptırımları sekiz yıl daha devam edecek.
5+1 ile İran arasındaki nükleer müzakerelere ek olarak bir mütabakat ve yol haritası resmen açıklandı. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) Genel Müdürü Yukiya Amano, İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı Ali Ekber Salihi imzaladıkları mutabakat metnine göre aşağıdaki konusunda anlaşma sağlandı:
1. UAEK ve İran, bekleyen sorunları gidermek için ayrı bir düzenleme üzerinde anlaştılar. Üstlenilen Faaliyetler ve bazı sorunları ile ilgili bugüne kadar elde edilen sonuçları kamuoyuna şeffaf şekilde yansıtacaklar.
2. Birinci Maddede belirtildiği gibi İran 15 Ağustos 2015 tarihine kadar, IAEA tarafından istenilen bazı soruların cevabını belgeleri ile açıklamaları gerekecek.
3. İran'ın yazılı açıklamalar ve ilgili belgeleri aldıktan sonra, IAEA 15 Eylül 2015 bu bilgileri gözden geçirecek ve bu bilgilere ilişkin herhangi bir olası belirsizlikler olur ise İran‘a tekrar sorulara sunacak.
4. IAEA ayrı bir düzenleme içinde İran’ın denetim şeklini kabul etti ve belirsizlikleri kaldırmak için Tahran'da düzenlenecek teknik-uzman toplantıları ve bu toplantının bilgilerini, teknik önlemleri, ilgili herhangi bir olası belirsizlikleri İran’a soracak, denetleyecek.
5. İran ve IAEA Parchin'de bir konu ile ilgili ayrı düzenleme yapılması konusunda anlaştı.
6. Tüm faaliyetler, bütün geçmişteki ve şimdiki bekleyen sorunları çözme amaçlı, 15 Ekim 2015 ile tamamlanacak.
7. IAEA Genel Direktörü, bu yol haritasının uygulanmasına ilişkin Guvernörler Kurulu'na düzenli güncellemeler sağlayacak.
8. 15 Aralık 2015 itibariyle, Genel Müdür 2011 direktör Genel raporunun ekinde belirtildiği gibi Guvernörler, tüm geçmiş ve şimdiki seçkin sorunların çözümüne ilişkin nihai değerlendirmenin, Yönetim Kurulu İran ve Ajans arasındaki teknik toplantı raporunun verilmesi öncesinde organize edilecek.
9. IAEA Genel Direktörlüğü yazılı rapor ile, kapsamlı bir değerlendirmeyi İran‘a sunacak.
10. İşbirliği Çerçevesi ile uyumlu olarak IAEA, İran'ın güvenlik endişeleri içine almaya devam edecek.
Avrupa Birliği Yüksek Temsilcisi ve UAEK (Uluslararası Atom enerji Ajansı) Başkan Yardımcısı Federica Mogherini ve İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, 2 haftadır süren nükleer müzakerelerin sonucunu düzenledikleri bir basın toplantısıyla dünyaya duyurdu.
Basın toplantısında ilk söz alan Mogherini oldu. “Bugün tarihi bir gün.” diyerek sözlerine başlayan Mogherini, “Nihai anlaşmaya vardık. Cesaret, siyasi liderlik ve kararlılık ortak anlaşmayı mümkün kıldı. Viyana’da tüm taraflarca güven oluşturmaya bir adım atıldı. Hiç kimse bu anlaşmanın kolay olacağını düşünmüyordu. Zorlukları umutlarımızla aştık. Son 10 yılda zorlu bir müzakere süreci gerçekleştirdik. UAEK işbirliği için herkese teşekkür ederim.” İfadelerini kullandı.
Planın her iki tarafın çıkarına olduğunu belirten Mogherini, “Bu sadece anlaşma değil, iyi bir anlaşmadır” dedi.
İRAN’A YAPTIRIMLAR KALKACAK
Mogherini konuşmasının devamında şunları kaydetti:
“Biz AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi ve İran Dışişleri Bakanıyla beraber, 5+1 dışişleri bakanlarıyla Viyana’da bir araya geldik ve müzakereleri Lozan‘daki ana parametreler üzerine inşa ettik. Anlaşma her iki tarafta da olumlu karşılandı. İran konuya barışçıl yaklaştı. Anlaşmadan sonra bölgesel barışta büyük gelişmeler kaydedileceğini düşünüyoruz. İran hiçbir zaman nükleer silaha ulaşamayacaktır. Bunun karşılığında da BM ambargosu kaldırılacak. Ticaret, teknoloji, finans konularında uygulanan ambargo kaldırılacak. Taraflar arasındaki ortak eylem 2 ana konudan oluşacak ve bu belgeler çok detaylı. Her iki taraf da şeffaflık istedi. Dengeli ve tüm tarafların çıkarına bir anlaşma. BM bu anlaşmayı onaylayınca detayları açıklayacağız.” Dedi.
Ortak çabanın noktalanmadığını belirten Mogherini, sözlerini şöyle sürdürdü: “Mutabakat tamamıyla uygulanırsa 10 yıl süren kriz sona erecektir. Ortak çabamız henüz bitmedi bu çabayı birlikte sürdüreceğiz”
Mogherini ’den sonra söz alan İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif besmele çekerek başladığı konuşmasında, “Aynı metni ben de Farsca okuyacağım.“ dedi ve açıklamasını Farsça yaptı.
İRAN CUMHURBAŞKANI RUHANİ: ARTIK BAŞKA SORUNLARA ODAKLANABİLİRİZ
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, batılı ülkelerle vardıkları nükleer anlaşmayı, "Artık başka sorunlara odaklanabiliriz" sözleriyle karşıladı.
Anlaşma sonrasında bir açıklama yapan Rupani, 23 ay süren müzakereler sonrasında sonrası önemli bir dönüm noktasına ulaştıklarını vurguladı ve "Önemli bir sorunu geride bıraktık artık başka konulara odaklanabiliriz" dedi.
'ANLAŞMAYA BAĞLI KALACAĞIZ'
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, İran ile P5+1 ülkeleri arasında bugün varılan nükleer anlaşmaya bağlı kalacaklarını ifade etti. Ruhani, "Karşı taraf anlaşmaya bağlı kaldığı sürece biz de bağlı kalacağız" açıklamasında bulundu.
Ruhani, başkent Tahran'da düzenlediği basın toplantısında İran ile BM Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi ve Almanya (P5+1) arasında Viyana'da varılan nükleer anlaşmayı değerlendirdi.
“İRAN Asla atom bombası peşinde olmadı”
İran'ın atom bombası yapmak istemediğini söyleyen Ruhani: "Atom bombası yapımını liderimiz fetvasına göre haram bildiğimizi tüm dünya bilmeli. İster anlaşma olsun ister olmasın, ister anlaşma uygulansın ister uygulanmasın, İran asla atom bombası peşinde olmadı ve olmayacaktır" dedi.
RUHANİ Komşu ülkelere seslendi
Komşu ve bölge ülkelere seslenen İran Cumhurbaşkanı: "Siyonist İsrail rejimi ve İran halkının kötülüğünü isteyenlerin propagandasına sakın ola aldanmayın. İran'ın gücü daima sizin gücünüzdür. Bölgenin güvenliğini kendi güvenliğimiz olarak görürüz. İran'ın bilimsel olarak gelişmesi, komşularının menfaatine olacaktır. İran, bölge ülkelerine baskı yapma niyetinde olmadı ve olmayacaktır. Bölge ülkeleri ile ilişkilerimiz bugün yeni bir başlangıç yapmıştır" diye konuştu.
“Anlaşmayla atom bombası bahanesi son buldu”
Anlaşmayla birlikte İran'ı atom bombası peşinde olmakla suçlayarak bölge ülkelerine baskı ve sitem uygulayanların bahanesinin son bulduğunu kaydeden Ruhani: "Siyonist İsrail rejiminin, 23 ay boyunca yaptığı çabalar boşuna çıktı ve yenilgiye uğradı" ifadesini kullandı.
“Tüm hedeflerimize ulaştık”
Batıyla yürüttükleri nükleer müzakerelerden 4 ana hedefi aradıklarını kaydeden Cumhurbaşkanı Ruhani, "Nükleer çalışmalarımızın İran içinde yürütülebilmesi, uygulanan yaptırımların kaldırılması, BM Güvenlik Konseyi (BMGK) tarafından alınan kararların lağvedilmesi ve Tahran'ın nükleer programına ilişkin BMGK gönderilen dosyasının buradan çıkarılmasını" ülkesinin hedefleri olarak sıraladı.
Ruhani, bugünkü nükleer anlaşmayla tüm bu hedeflere ulaştıklarını belirtti.
